Rozpoczęcie przygody z prowadzeniem samochodu to nie tylko nauka techniki jazdy, lecz także zdobywanie umiejętności odpowiedzialnego zachowania na drodze. W sytuacji wypadku liczy się każda sekunda, a właściwa reakcja świadka może uratować życie. Znajomość zasad udzielania pierwszej pomocy jest obowiązkiem każdego kierowcy – także tego, który dopiero zdobywa doświadczenie. Artykuł przedstawia najważniejsze kroki, które należy podjąć na miejscu zdarzenia, oraz podpowiada, jak zachować spokój i skutecznie pomóc poszkodowanym.
Pierwsza pomoc na drodze – jak reagować, by ratować życie
Wypadki drogowe to sytuacje, które mogą wydarzyć się nagle i w najmniej spodziewanym momencie. Zanim pojawią się ratownicy medyczni, to często pierwszymi osobami na miejscu zdarzenia są przypadkowi kierowcy. Od ich właściwej reakcji zależeć może nie tylko czyjeś zdrowie, ale również życie, dlatego każdy kierowca powinien znać podstawowe zasady udzielania pierwszej pomocy przedmedycznej.
Obowiązek udzielenia pomocy – co mówią przepisy
Obowiązek udzielenia pierwszej pomocy w polskim prawie jest określony w art.44 ustawy Prawo o ruchu drogowym oraz w art.162 Kodeksu karnego. Udzielenie pierwszej pomocy w sytuacji zagrażającej utracie zdrowia lub życia jest prawnym obowiązkiem każdego. Nieudzielenie jej jest zagrożone karą pozbawienia wolności do 3 lat.
Bezpieczeństwo na pierwszym miejscu
Przed rozpoczęciem działań ratowniczych, należy zadbać o bezpieczeństwo własne i innych. Kluczowe kroki to:
zatrzymanie pojazdu w bezpiecznej odległości i włączenie świateł awaryjnych,
założenie kamizelki odblaskowej,
ustawienie trójkąta ostrzegawczego (100 m za pojazdem na autostradzie, 30–50 m na pozostałych drogach),
wyłączenie zapłonu i silnika w uszkodzonych pojazdach, jeśli to możliwe.
Dopiero po odpowiednim zabezpieczeniu miejsca można przystąpić do oceny stanu poszkodowanych.
Ocena sytuacji i wezwanie pomocy
Ocena stanu osób poszkodowanych powinna być szybka i rzeczowa. Priorytetem są osoby nieprzytomne i te, które nie oddychają. Sprawdzenie świadomości oraz oddechu to podstawowe czynności, które mogą zdecydować o dalszym postępowaniu.
Następnie należy niezwłocznie wezwać pomoc, dzwoniąc pod numer alarmowy 112. W rozmowie z dyspozytorem trzeba podać:
dokładną lokalizację (nazwa drogi, kilometr trasy, słupek, pobliskie punkty orientacyjne),
liczbę poszkodowanych i ich stan (czy są przytomni, czy oddychają, czy krwawią),
ewentualne zagrożenia (pożar, dym, wycieki substancji).
Nie należy się rozłączać, dopóki operator nie zakończy rozmowy – może to być kluczowe dla skuteczności akcji ratunkowej.
Pierwsza pomoc – działania ratujące życie
W przypadku braku oddechu należy natychmiast przystąpić do resuscytacji krążeniowo-oddechowej (RKO). Uciski klatki piersiowej wykonuje się w tempie 100–120 razy na minutę, na głębokość 5–6 cm. Po 30 uciśnięciach można wykonać dwa wdechy ratownicze – jeśli istnieje taka możliwość. W razie braku przeszkolenia zaleca się kontynuowanie samych uciśnięć do przyjazdu służb.
Jeśli poszkodowany jest nieprzytomny, ale oddycha, należy ułożyć go w pozycji bocznej ustalonej, chroniąc jednocześnie przed wychłodzeniem za pomocą folii NRC (koca termicznego). Osób z podejrzeniem urazu kręgosłupa nie należy przemieszczać, chyba że występuje bezpośrednie zagrożenie (np. pożar pojazdu).
W przypadku krwotoków konieczne jest ich jak najszybsze zatamowanie. Stosuje się bezpośredni ucisk na ranę, a jeśli to nieskuteczne – opaskę uciskową lub ucisk w punktach tętniczych. Uniesienie kończyny powyżej serca pomaga ograniczyć krwawienie. W przypadku złamań należy unieruchomić uszkodzoną kończynę.
Korytarz życia – obowiązek każdego kierowcy
Od 2019 roku obowiązuje w Polsce przepis o korytarzu życia. Kierowcy są zobowiązani do tworzenia przejazdu dla służb ratunkowych:
lewy pas – zjazd w lewo,
pozostałe pasy – zjazd w prawo, jak najbliżej krawędzi jezdni.
Zaniechanie tego obowiązku może skutkować mandatem i punktami karnymi, a co gorsze – utrudnieniem szybkiego dotarcia pomocy do ofiar wypadku.
Podsumowanie
Znajomość zasad pierwszej pomocy na drodze to nie tylko obowiązek wynikający z przepisów, ale przede wszystkim element odpowiedzialności i empatii. Każda sekunda ma znaczenie, a szybka i świadoma reakcja może uratować życie.