Obowiązek zapinania pasów przez kierowcę i pasażerów jest jasno określony w prawie. Niedopełnienie tego obowiązku to nie tylko zagrożenie mandatem, ale również niebezpieczeństwo dla zdrowia i życia. Pasy w znacznym stopniu zmniejszają ryzyko ciężkich obrażeń, a nawet śmierci podczas wypadku. Kiedy prawo dopuszcza wyjątki? I jakie kary grożą za niezapięcie pasów?
Dlaczego pasy bezpieczeństwa są tak ważne?
Pasy bezpieczeństwa to podstawowy element biernego systemu ochrony w samochodzie. Ich zadaniem jest utrzymanie ciała w miejscu podczas gwałtownego hamowania lub zderzenia. Dzięki temu minimalizują ryzyko uderzenia w elementy wnętrza auta, a w skrajnych sytuacjach chronią przed wypadnięciem z pojazdu.
Badania dowodzą, że prawidłowo zapięte pasy zmniejszają ryzyko ciężkich obrażeń i śmierci nawet o 65–70%. Co więcej, mają znaczenie także przy stosunkowo niewielkich prędkościach – już przy 40 km/h brak pasów może skutkować poważnymi obrażeniami.
Szczególnie groźne jest niezapinanie pasów na tylnych siedzeniach. W razie zderzenia pasażer siedzący z tyłu bez pasów może uderzyć w kierowcę lub pasażera z przodu z ogromną siłą.
Co mówią przepisy?
Obowiązek zapinania pasów jest uregulowany w ustawie Prawo o ruchu drogowym w artykule 39, który brzmi: "Kierujący pojazdem samochodowym oraz osoba przewożona takim pojazdem wyposażonym w pasy bezpieczeństwa są zobowiązani korzystać z tych pasów podczas jazdy”.
Prawo przewiduje określone wyjątki, w których można podróżować bez pasów. Z zapinania pasów zwolnione są
:
osoby posiadające zaświadczenie lekarskie o przeciwwskazaniu do używania pasów,
kobiety w widocznej ciąży,
osoby przewożone na noszach lub w wózku inwalidzkim,
dzieci do 3 lat przewożone w autobusach (M2 i M3),
kierowcy taksówek w trakcie przewozu pasażera,
instruktorzy i egzaminatorzy podczas szkolenia lub egzaminu,
policjanci, żołnierze i funkcjonariusze służb specjalnych podczas przewożenia osób zatrzymanych,
funkcjonariusze Służby Ochrony Państwa i Żandarmerii Wojskowej w czasie czynności służbowych,
zespoły medyczne w trakcie udzielania pomocy,
konwojenci przewożący wartości pieniężne.
Pasy bezpieczeństwa a dzieci
Szczególne zasady dotyczą najmłodszych pasażerów. Dzieci do 135 cm wzrostu muszą być przewożone w odpowiednich fotelikach lub urządzeniach przytrzymujących. Dopiero starsze dzieci powyżej 135 cm, mogą korzystać z pasów samochodowych, o ile są prawidłowo poprowadzone. Granicą pełnej swobody w tym zakresie jest 150 cm wzrostu.
Przepisy przewidują wyjątki, np. w przypadku trzeciego dziecka w aucie, kiedy nie ma miejsca na kolejny fotelik to dziecko powyżej 3 lat może podróżować wyłącznie z zapiętymi pasami.
Kary za brak zapiętych pasów
Jeżeli kierowca nie zapnie pasów, to zostanie ukarany mandatem w wysokości 100 zł i otrzyma 5 punktów karnych. W sytuacji, kiedy pasażer nie zapiął pasów, mandat będzie musiał zapłacić kierowca i pasażer, każdy po 100 zł, a kierowca również otrzyma 5 punktów. Jeśli więcej niż jeden pasażer nie ma zapiętych pasów, to liczba punktów karnych wzrasta do 8.
Dlaczego warto zapinać pasy?
Zapinanie pasów bezpieczeństwa to obowiązek każdego kierowcy i pasażera, wynikający wprost z prawa o ruchu drogowym. Ich brak oznacza nie tylko mandat i punkty karne, ale również większe ryzyko ciężkich obrażeń czy obniżenie odszkodowania po wypadku. Istnieją wyjątki od tej zasady, jednak dotyczą one wyłącznie szczególnych sytuacji, np. względów medycznych czy wykonywania określonych obowiązków służbowych.
Najważniejsze jednak, że pasy bezpieczeństwa realnie chronią przed ciężkimi obrażeniami oraz ratują życie zarówno osoby, która je zapina, jak i współpasażerów. Dlatego niezależnie od długości trasy, zawsze warto zadbać o ten podstawowy element ochrony w samochodzie.